13 grudnia to data, która w Norwegii i innych krajach skandynawskich ma szczególne znaczenie. W tym dniu obchodzi się bowiem święto św. Łucji, patronki niewidomych, która według legendy zginęła męczeńską śmiercią za swoją wiarę chrześcijańską. Jak wyglądają obchody tego święta w Norwegii i dlaczego jest ono tak ważne dla mieszkańców kraju fiordów?
Kim była św. Łucja?
Święta Łucja urodziła się na początku IV wieku w Syrakuzach na Sycylii. Pod wpływem wizji rozdała swój majątek ubogim i poświęciła się służbie Bogu. Nie zgodziła się na zaaranżowane przez ojca małżeństwo z poganinem. Niedoszły mąż oskarżył ją o bycie chrześcijanką, przez co została aresztowana i poddana torturom (był to czas, w którym chrześcijanie byli prześladowani). Według różnych wersji legendy, dziewczyna miała wydłubać sobie oczy, aby się oszpecić, lub zostać pozbawiona wzroku przez swoich oprawców. Jednak dzięki cudowi jej oczy zostały przywrócone. Łucja miała być również skazana na spalenie na stosie, ale ogień nie zrobił jej krzywdy. Ostatecznie zginęła przebita mieczem. Jej imię, pochodzące od łacińskiego słowa lucius (świetlisty), stało się symbolem światła i nadziei.
Jak obchodzi się dzień św. Łucji w Norwegii?
Obecnie dzień św. Łucji (Luciadagen) w Norwegii jest obchodzony przede wszystkim w szkołach, przedszkolach i miejscach pracy. Głównym elementem święta jest pochód św. Łucji (Luciatoget), w którym najczęściej biorą udział dzieci ubrane na biało. Na czele pochodu idzie dziewczynka, która odgrywa rolę św. Łucji i nosi na głowie koronę ze świecami (en lyskrans), a pozostali uczestnicy pochodu trzymają świeczki lub lampiony (en lykt).
W czasie pochodu jego uczestnicy śpiewają tradycyjne pieśni o św. Łucji (Luciasangen), spośród których najpopularniejsza jest “Santa Lucia”. Możecie posłuchać jej tutaj.
Oto jak brzmi jej pierwsza zwrotka:
Svart senker natten seg
i stall og stuer.
Solen har gått sin vei,
skyggene truer.
Inn i vårt mørke hus
stiger med tente lys
Santa Lucia, Santa Lucia.
Co można przetłumaczyć:
Czarna noc opadła
na stajnie i izby.
Słońce już zaszło,
Cienie budzą grozę.
Do naszego ciemnego domu
Wchodzi z zapalonymi świecami
Święta Łucja, Święta Łucja.
Lussekatter - smakowite kotki
Z okazji Luciadagen Norwegowie pieką słynne złociste, drożdżowe bułeczki, zwane lussekatter (kotki św. Łucji). Te bułeczki o charakterystycznym kształcie litery “s” są przygotowywane z mąki, drożdży, masła, mleka, cukru, soli i szafranu, który nadaje im “złoty” kolor i są ozdobione rodzynkami. Jeżeli chcielibyście się zmierzyć z przygotowaniem ich samemu – możemy polecić Wam ten przepis.
Oprócz lussekatter podaje się również oczywiście kawę (Norwegowie są w czołówce światowego rankingu ilości jej spożycia) oraz gløgg, czyli gorący napój z czerwonego wina, przypraw i suszonych owoców.
Przeczytaj nasz wpis Soldagen, czyli jak Norwegowie witają powrót słońca
Święta Łucja przynosi nadzieję
Dzień św. Łucji w Norwegii ma swoje korzenie w staronordyckiej tradycji Lussinatt, czyli nocy Lucyfera, która według dawnego kalendarza juliańskiego była najdłuższą i najciemniejszą nocą w roku. Z czasem tradycja ta została zastąpiona przez chrześcijańskie święto św. Łucji, symbolizującej zwycięstwo światła nad ciemnością. Dzień św. Łucji jest więc świętem, które przynosi radość i pociechę w okresie zimowym, kiedy w Norwegii panuje długa noc polarna.
O tym, jak bardzo Norwegowie wyczekują na wiosenne słońce przeczytacie w naszym wpisie na temat Soldagen. Jest to również zapowiedź zbliżających się świąt Bożego Narodzenia, które są dla Norwegów bardzo ważne i pełne tradycji.