Duńczycy mają swoje hygge, Szwedzi filozofię umiaru lagom, a Norwegowie mniej znane, ale równie przyjemne å kose seg (czyt: o kuse saj). Każdy, kto uczy się norweskiego, powinien poznać to słowo i jego znaczenie. Ten zwrot nie jest jedynie kolejnym słówkiem do wkucia – odzwierciedla on ważną część norweskiej kultury i stylu życia.
O co chodzi z å kose seg?
Jest to jeden z wyrazów, które trudno dosłownie przetłumaczyć na polski czy angielski. Czasownik zwrotny å kose seg oznacza miło spędzać czas, robiąc to co lubimy, odpoczywać, rozkoszować się lub delektować na przykład jedzeniem, piciem, pogodą czy dobrym towarzystwem. Można „kose seg” samemu, z rodziną, przyjaciółmi, w domu, na działce (hytte), na wakacjach, przed kominkiem, z dobrą książką, filmem, jedzeniem, kawą, herbatą, winem… (niepotrzebne skreślić lub potrzebne dodać :). Dla każdego „kusowanie” oznacza coś innego, są to zajęcia, które lubimy wykonywać w wolnych chwilach w celu tylko i wyłącznie przyjemnego spędzenia czasu. Dla jednych może to być majsterkowanie, dla innych robienie na drutach, a jeszcze dla kogoś tzw. „nicnierobienie” 🙂
Kos deg!
Kiedy Norweg wyjeżdża na weekend, znajomi powiedzą mu „Kos deg!” (czyt: kus daj). Znaczy to: Baw się dobrze! Ale też: zrelaksuj się, pamiętaj o czasie dla siebie, rób to co lubisz.
Przykłady użycia:
- Jeg liker å kose meg med ei god bok og et glass vin. Lubię miło spędzać czas z dobrą książką i kieliszkiem wina.
- Han koser seg med venner foran peisen på hytta. On miło spędza czas z przyjaciółmi przed kominkiem w domku letniskowym.
- De koste seg i ferien. Oni świetnie się bawili i odpoczywali na urlopie.
Drugie oblicze kusowania
Wyraz ten ma też drugie znaczenie, mianowicie pieścić, głaskać, przytulać się, tulić się.
- Hun koser med hunden. Ona głaszcze/pieści psa.
- De satt og koste i sofaen. Siedzieli i tulili się na sofie.
Przytulność po norwesku
Od czasownika „å kose seg” pochodzi przymiotnik koselig [czyt: kuszli] – przytulny. Określamy nim najczęściej wnętrza mieszkań, domów, pokoi, kawiarenek itp. Można też powiedzieć w ten sposób o przyjemnych sytuacjach, np. o spotkaniu z kimś, lub jeśli ktoś da nam prezent, kwiaty, zrobi niespodziankę… Powiemy wtedy „Så koselig!” (czyt: so kuszli) (Jak miło!)
Przytulne norweskie domy
Norwegia słynie z surowego klimatu, ostrych i ciemnych zim obfitujących w śnieg, długich wiosen i jesieni zakrapianych deszczem i obwiewanych wiatrem. Norwegowie znaleźli na to sposób – stworzyli sobie przytulne wnętrza. Na zewnątrz jest zimno i okropnie, a w środku miło i ciepło, pali się w kominku, stoły i parapety rozświetlają liczne świece, na kanapach leżą stosy poduszek i kocy, w które można się owinąć, dominują ciepłe i jasne kolory oraz drewniane dodatki i naturalne materiały. Idealne otoczenie by odpocząć po długim dniu pracy i rozkoszować się pysznym posiłkiem w dobrym towarzystwie, ciekawą lekturą czy grą planszową.
Czy wiecie, że…?
Kosesokker – to określenie wyjątkowo milutkich i ciepłych skarpetek (nierzadko robionych na drutach) służących właśnie do „kusowania się” 🙂
Kosedyr – to przytulanka, może być np. kosebamse (miś przytulanka) albo kosekanin (króliczek przytulanka).
Kosestund – miła, przyjemna chwila
Kosemusikk – muzyka, przy której odpoczywamy, spędzamy miło czas
Kosemat – nasze ulubione jedzenie, przekąski czy potrawy, przyjemność dla podniebienia
Koseunge – dziecko, które lubi się przytulać
Kos
Od å kose seg pochodzi również rzeczownik – en kos (en kus). Kos oznacza przyjemność. Mówi się o kaffekos – przyjemność picia kawy lub kveldskos – miło spędzany wieczór. W miejscach pracy spotyka się też fredagskos, czyli piątkowe miłe zakończenie tygodnia z kawą, ciastkami i pogaduchami. Dzieci mówią „Gi meg kos” (ji maj kus) (Przytul mnie).
Zagadka
A teraz zagadka 🙂 Zgadnijcie, na jakiej greckiej wyspie najbardziej lubią odpoczywać Norwegowie? Odpowiedź znajdziecie na samym końcu bloga.
Na koniec trochę gramatyki. Pamiętajcie, że å kose seg to czasownik zwrotny i należy dopasować zaimek zwrotny do osoby, o której mowa!
| Å kose seg | Rozkoszować się |
| Jeg koser meg | Ja rozkoszuję się |
| Du koser deg | Ty rozkoszujesz się |
| Han / Hun koser seg | On / Ona rozkoszuje się |
| Vi koser oss | My rozkoszujemy się |
| Dere koser dere | Wy rozkoszujecie się |
| De koser seg | Oni rozkoszują się |
| Presens | Jeg koser meg | Rozkoszuję się |
| Preteritum | Jeg koste meg | Rozkoszowałem(am) się |
| Perfektum | Jeg har kost meg | Rozkoszowałem(am) się |
| Futurum | Jeg skal kose meg | Będę się rozkoszował(a) |
| Imperativ | Kos deg! | Baw się dobrze! |
| Kos dere! | Bawcie się dobrze! |
A Wy jak lubicie miło spędzać czas? Co dla Was oznacza å kose seg? 🙂
Odpowiedź na zagadkę: grecka wyspa Kos 😉