Do niedawna Norwegia nie kojarzyła się z miejscem, w którym powstają znane produkcje telewizyjne. Zmieniło się to we wrześniu 2015 r., kiedy swoją premierę miał serial SKAM. Fenomen jego popularności doczekał się nawet specjalnego określenia: efekt skam.
Skomplikowane losy norweskich nastolatków
Serial SKAM (po norwesku: wstyd) wyprodukowała norweska telewizja publiczna NRK. Ukazuje on życie licealistów ze szkoły Hartvig Nissen w Oslo, ich relacje i codzienne problemy. Każdy z czterech sezonów opowiada historię z perspektywy innego bohatera, poruszając zarazem odmienną problematykę.
W pierwszym sezonie poznajemy Evę i historię jej trudnego związku z Jonasem. Dla tej relacji Eva poświęca długoletnią przyjaźń; obecny jest tu również wątek samotności, samoakceptacji i zdrady.
W drugiej odsłonie serialu główną postacią jest Noora, a akcja toczy się wokół jej słabnącej relacji z rodzicami i związku z najbardziej popularnym chłopakiem w szkole: Williamem. Na tym tle poruszany jest problem przemocy i gwałtów oraz zaburzeń żywienia.
Trzeci sezon opowiada historię Isaka, który odkrywa i z trudem akceptuje swoją homoseksualną orientację. Głównym wątkiem sezonu jest związek Isaka z Evanem, jednak istotną rolę odgrywa również tematyka chorób psychicznych (Evan cierpi na chorobę dwubiegunową).
Stosunek do religii i moralności stanowią wiodącą problematykę sezonu czwartego. Jego główną bohaterką jest Sana, która próbuje się odnaleźć w swoich dwóch tożsamościach: norweskiej i muzułmańskiej.
Oryginalna produkcja i promocja
SKAM pobił rekordy oglądalności w Norwegii i poza jej granicami. Serial doczekał się też wielu remake’ów, wyprodukowanych we Francji, w Belgii, we Włoszech, w Niemczech, w Hiszpanii i w USA. Ten oszałamiający sukces jest o tyle godny podziwu, że była to raczej niskobudżetowa i w pierwotnym założeniu dość niszowa produkcja. Twórcom udało się przyciągnąć widzów i utrzymać ich zainteresowanie przez 4 sezony. I to mimo, że premiery serialu nie poprzedzała prawie żadna kampania promocyjna!
Było to zasługą angażującej formuły serialu – widzowie mogli śledzić życie bohaterów w czasie rzeczywistym. W tym celu utworzono fikcyjne profile bohaterów na Facebooku, Instagramie i Snapchacie. Przez cały tydzień w telewizji NRK oraz w mediach społecznościowych pojawiały się urywki danego odcinka, tak jak chronologicznie “działy się” one w opowiadanej historii. Widzowie mogli więc “na bieżąco” poznawać rozwój akcji, dodatkowo obserwując bohaterów w mediach społecznościowych. Następnie pod koniec tygodnia nadawano cały odcinek.
Dzięki temu bohaterowie stali się bliscy widzom, a oczekiwanie na odcinek stało się bardzo ekscytujące. Norwegowie do dziś wspominają, jak emocjonujący był tydzień, w którym wszyscy czekali na odpowiedź Williama na wiadomości od Noory w najbardziej burzliwym momencie ich związku!
Efekt SKAM
Od premiery serialu można zaobserwować zarówno w Norwegii, jak i poza jej granicami tzw. efekt SKAM (nor: skam-effekt). Jest to określenie znaczącego wpływu, jaki serial ten wywarł na swoich widzów. SKAM porusza istotną i kontrowersyjną tematykę, ale bez usilnego prawienia morałów. Takie pokazywanie problemów bez narzucania interpretacji ułatwiało odbiór i pozwalało na lepsze zrozumienie powagi tematu. Popularność serialu również wśród innych niż nastolatki grup wiekowych pomagała szerzej zrozumieć z czym na co dzień boryka się młodzież i jak sobie z tym radzi.
Ponadto SKAM znacznie wpłynął na zainteresowanie norweską kulturą i językiem. Wielu widzów pod wpływem tego serialu rozpoczęło swoją przygodę z językiem norweskim, co obserwujemy również w Zoozanko 🙂 Rzeczywiście SKAM świetnie nadaje się do rozwijania znajomości języka wikingów, o czym pisaliśmy już we wpisie o norweskich serialach. W końcu już po obejrzeniu kilku odcinków można bez problemu wyrecytować wszystkie dni tygodnia po norwesku!
“Norweskość” w serialu
Oglądając SKAM natkniemy się na wiele elementów typowych dla norweskiej kultury. Poznamy russetid, czyli huczne świętowanie ukończenia szkoły średniej, a także narodowe święto 17 maja. Odwiedzimy typowe norweskie domki letniskowe zwane hytter. Usłyszymy też norweskie dialekty i slang młodzieżowy (m.in. ass, NKVO, halla etc), oraz mnóstwo świetnej norweskiej muzyki.
Ciekawa i charakterystyczna dla norweskiej kultury jest również samodzielność młodych bohaterów, którzy mieszkają sami i bez pomocy dorosłych podejmują ważne decyzje. Norweskie dzieci i młodzież otrzymują dużo wolności od swoich rodziców. Wymaga się od nich samodzielności już od najmłodszych lat.
A Wy oglądaliście już SKAM? Macie swoich ulubionych bohaterów? A może Wy też zainteresowaliście się językiem norweskim po obejrzeniu tego serialu?