Magnus Carlsen, szachowy geniusz, jest obecnie jednym z najbardziej rozpoznawanych na świecie Norwegów. Swoją grą osiągnął tak wiele, że uchodzi za najwybitniejszego szachistę w historii. Sławę zdobył jednak nie tylko dzięki genialnej grze, ale również z powodu nietuzinkowej osobowości i zaskakujących posunięć także poza szachownicą.
Nie jestem znudzony wygrywaniem
Pod koniec 2023 r. Magnus Carlsen w znakomitym stylu zdobył kolejne złoto na Mistrzostwach Świata w szachach szybkich. Jego partie zachwyciły ekspertów, a śmiałe posunięcia wywołały aplauz publiczności. Sam norweski Mistrz cieszył się, że… wygrywanie go jeszcze nie znudziło!
Jeg er ikke lei av å vinne (nie jestem znudzony wygrywaniem) – powiedział w wywiadzie dla norweskiej stacji telewizyjnej NRK.
Narodziny mistrza
Szachowy geniusz urodził się 30 listopada 1990 roku w Tønsberg w Norwegii. Już gdy był pięciolatkiem, uczył się zasad królewskiej gry pod okiem taty. Jednak w tym okresie Magnusa interesowały bardziej klocki LEGO, nad którymi spędzał długie godziny, zdradzając wyjątkową jak na jego wiek zdolność koncentracji. Motywację do gry poczuł dopiero wtedy, gdy do klubu szachowego zapisała się jego starsza o kilka lat siostra. Magnus postanowił ją pokonać… i udało mu się to bardzo szybko.
Na rozwój szachowych zdolności przyszłego mistrza świata miała też wpływ podróż, jaką odbyła jego rodzina. Magnus przez rok nie musiał chodzić do szkoły, a jego rodzice nie pracowali, tylko zwiedzali z dziećmi Europę, poszerzając ich horyzonty i ćwicząc z nimi grę w szachy. W tym okresie rozpoczęły się pierwsze udane starty Magnusa w turniejach. Wkrótce stało się jasne, że może on wiele osiągnąć w tym sporcie, a jego kariera zaczęła się rozwijać.
Najważniejsze osiągnięcia szachowego geniusza z Norwegii
Norweski mistrz może pochwalić się szeregiem znaczących osiągnięć w swojej karierze. Łącznie w różnych konkurencjach szachowych uzbierał jak dotąd aż… 16 tytułów Mistrza Świata! Były to:
– szachy błyskawiczne (6): 2009, 2014, 2017, 2018, 2019 i 2022
– szybkie szachy (5): 2014, 2015, 2019, 2022 i 2023
– szachy klasyczne (5): 2013, 2014, 2016, 2018, 2021.
W wieku 13 lat został najmłodszym arcymistrzem w historii szachów. Carlsen miał też niesamowitą serię 125 partii w szachach klasycznych bez porażki (przerwał ją aktualnie najwybitniejszy polski szachista, Jan Krzysztof Duda). Magnus osiągnął najwyższy wynik punktów w światowym rankingu szachowym w historii i od dawna utrzymuje się na jego pierwszym miejscu.
Styl gry Magnusa Carlsena, czyli szachy po norwesku
O wyjątkowości Magnusa Carlsena stanowi nie tylko to, jak wiele razy wygrał, ale również sposób, w jaki to zrobił. Jego gra jest bardzo uniwersalna, co oznacza, że radzi sobie zarówno w partiach pozycyjnych, jak i w bardziej taktycznych. Preferuje jednak dynamiczne i agresywne pozycje, a do tego często wybiera nietypowe i zaskakujące ruchy. To podejście sprawia, że jego partie potrafią być… bardzo emocjonujące dla widzów.
Carlsen jest też niezwykle skuteczny w grze szybkiej i błyskawicznej (w takich partiach gracze mają na swoje ruchy tylko kilka minut). Potrafi szybko podejmować decyzje utrzymując wysoki poziom gry, co stanowi ogromne wyzwanie dla przeciwników. Norweski mistrz słynie też z doskonałej psychologii szachowej. Przechadzki po sali podczas swojej partii i „podglądanie” gry innych graczy stało się jego znakiem rozpoznawczym. Jego zdolność utrzymania spokoju i koncentracji w decydujących momentach często przekłada się na zwycięstwo.
Norweski bohater narodowy?
Magnus Carlsen odegrał kluczową rolę w popularyzacji szachów zarówno w Norwegii, jak i na świecie. sukcesy szachowego geniusza, jego charyzma oraz dynamiczny styl gry przyciągnęły uwagę mediów i szerokiego grona fanów, zarówno tych zaznajomionych ze szachami, jak i tych, którzy wcześniej nie mieli z nimi do czynienia.
W Norwegii Carlsen stał się prawdziwą gwiazdą sportu. Jego osiągnięcia były szeroko komentowane w mediach, a w 2013 został norweskim Sportowcem Roku oraz otrzymał tytuł Osobowości Roku 2013 w Norwegii. Jego obecność, zwłaszcza podczas walk o tytuł mistrza świata, przyciągała uwagę ogromnej widowni.
Jego pojedynki o mistrzostwo świata, zwłaszcza z takimi rywalami jak Viswanathan Anand czy Fabiano Caruana, były transmitowane na całym świecie, co przyczyniło się do zwiększenia zainteresowania szachami na arenie międzynarodowej. Dzięki swojemu dynamicznemu i widowiskowemu stylowi gry, Carlsen przyciągnął do szachów wielu nowych miłośników tej gry. Razem z fanami pojawili się sponsorzy – i tak, jak czołowi sportowcy z innych dyscyplin, Norweg może pochwalić się kontraktami reklamowymi z globalnymi koncernami. W 2013 r. został wybrany do corocznego zestawienia tygodnika „Time”, obejmującego 100 najbardziej wpływowych ludzi na świecie.
Carlsen jest liderem na szachownicy i poza nią i jest inspiracją dla wielu młodych szachistów. Aktywnie angażuje się w promocję szachów i wspiera różne inicjatywy związane z tą grą.
Rezygnacja z obrony tytułu
Carlsen zdobył tytuł Mistrza Świata pokonując w 2013 roku Viswanathana Ananda. Później obronił go w kolejnych pojedynkach, m.in. pokonując Fabiano Caruanę w 2018 roku. Walki o utrzymanie tytułu były równie emocjonujące, a przeciwnicy niezwykle wymagający. W grudniu 2021 roku obronił tytuł, pokonując Rosjanina Iana Niepomniaszczego. Za zwycięstwo otrzymał ponad milion euro nagrody.
Gdy w 2022 r. okazało się, że następnym kandydatem do tytułu mistrza świata będzie ponownie Jan Niepomniaszczy (który znów wygrał Turniej Kandydatów), Magnus Carlsen ogłosił, że rezygnuje z kolejnej obrony tytułu. – Jeg er ikke motivert til å spille enda en VM-kamp (“Nie mam motywacji, by rozegrać jeszcze jeden mecz o mistrzostwo świata”) – uzasadnił swoją decyzję. Zaznaczył też, że nie rezygnuje z szachów, tylko zamiast przygotowań do wyczerpującego pojedynku o mistrzostwo, postanowił skupić się na startach w turniejach. Wywołało to wiele spekulacji i dyskusji w światowej społeczności szachowej, ale Carlsen pozostaje nieugięty w swojej decyzji.
Jeżeli lubisz szachy i chcesz spróbować swoich sił w tej grze podczas pobytu w Norwegii – koniecznie sprawdź nasz słowniczek polsko-norweski z podstawowymi zwrotami związanymi z szachami. Dowiesz się z niego przede wszystkim jak są szachy po norwesku, a także poznasz pozostałe słownictwo potrzebne podczas gry.
Słowniczek tematyczny
en sjakk – szachy / szach
en sjakkbrett – szachownica
et sjakkur / en/ei sjakklokke – zegar szachowy
en spiller – gracz
et parti – partia
en felt – pole
sjakk matt – szach mat
en stilling – ustawienie
å flytte – wykonać ruch
å angripe – zaatakować
å slå – zbić
en/ei dronning– królowa
en konge – król
en løper– laufer (goniec)
en springer – koń
et tårn – wieża |
en bonde – pion
svart – czarny
hvit – biały
et trekk – ruch
en rokade – roszada
en gambit – gambit
en passant – bicie w przelocie
en patt – pat
en seier – zwycięstwo
å vinne – wygrać
et tap – przegrana
å tape – przegrać
en remis – remis