Święta Bożego Narodzenia w Norwegii to czas pełen ciepła, tradycji i wspólnego świętowania. W otoczeniu mroźnej zimy i skrzypiącego śniegu Norwegowie pielęgnują zwyczaje, które od dawna są nieodłączną częścią ich kultury. Zajrzyjmy do norweskich domów i miasteczek, żeby odkryć, jak wygląda ich świąteczny czas!
Jul – norweskie Boże Narodzenie
Słowo jul w języku norweskim odnosi się do świąt Bożego Narodzenia i jest pisane zawsze małą literą. Pochodzi ono ze staronordyckiego wyrazu jól, który pierwotnie oznaczał pogańskie święto zimowego przesilenia. W czasach wikingów było to czas uczczenia światła i życia w najciemniejszym okresie roku. Po chrystianizacji Norwegii słowo jul zachowano, ale jego znaczenie zmieniło się, by odnosiło się do świąt chrześcijańskich. Dziś jul symbolizuje zarówno tradycyjne, jak i religijne aspekty tego okresu.
Kalendarz adwentowy - odliczanie (nie tylko) dla dzieci
W oczekiwaniu na Boże Narodzenie (jul), wraz z początkiem grudnia rozpoczyna się otwieranie kalendarzy adwentowych (en julekalender/adventskalender). Jest to tak ważna tradycja, że poświęciliśmy jej osobny wpis w naszym blogu! Popularne są oczywiście kalendarze zawierają drobne prezenty lub słodycze, ale typowe dla Norwegii są również kalendarze w postaci seriali dla dzieci. Co roku w telewizji publicznej NRK możemy już od 1. grudnia śledzić losy dziecięcych bohaterów i codziennie oglądać kolejny odcinek ich przygód. Ostatni odcinek emitowany jest w wigilię (julaften) i idealnie wprowadza wszystkich w świąteczny nastrój (en julestemning). Jeśli macie ochotę wczuć się w magię Świąt już teraz, polecamy Snøfall, czyli właśnie jeden z telewizyjnych kalendarzy!
Jarmarki świąteczne - magia zakupów i przysmaków
W grudniu w większości norweskich miast i miasteczek pojawiają się jarmarki świąteczne (julemarkeder) ze stoiskami oferującymi rękodzieło, potencjalne świąteczne prezenty (julegaver) i pyszne przekąski! Na jarmarku warto spróbować pierniczków (pepperkaker), grzanego wina (gløgg) oraz (ukochanych przez Norwegów, choć może niezbyt świątecznych) kiełbasek (pølser).
Odwiedzając jarmark w Bergen koniecznie trzeba zajrzeć do największego na świecie pierniczkowego miasteczka (Pepperkakeby)!
Świąteczne potrawy
Norweskie tradycje świąteczne obejmują też tradycyjne potrawy! Na norweskim wigilijnym stole każdy znajdzie coś dla siebie, choć może nie wszystkie potrawy będą ucztą dla każdego podniebienia. Na świątecznych stołach królują:
Lutefisk, czyli suszona ryba marynowana w ługu (lut), podawana z potrawką z groszku (ertestuing) i ziemniakami (poteter).
Ribbe – pieczony boczek wieprzowy z chrupiącą skórką
Pinnekjøtt – suszone i solone baranie żeberka
Każdy region Norwegii ma swoje tradycje kulinarne, a świąteczny stół jest bogaty w lokalne specjały. Świąteczny posiłek zazwyczaj kończy deser, którym najczęściej jest riskrem med rød saus – pudding ryżowy z sosem malinowym lub wiśniowym.
Imprezy firmowe, czyli julebord
Już od połowy listopada norweskie restauracje i lokale pękają w szwach od organizowanych julebord, czyli przedświątecznych przyjęć dla wszystkich pracowników, a czasem dla grup przyjaciół. Julebord to okazja do tańca i śpiewów oraz wczucia się w świąteczny klimat. Na stole nie brakuje wtedy tradycyjnych przysmaków, a w kieliszkach zdecydowanie nie brakuje alkoholu. Wśród Norwegów krążą często żarty na ten temat, podsumowywane: Det som skjer på julebordet, blir på julebordet – To, co dzieje się na julebord, zostaje na julebord!
Gløggfest – norweska tradycja spotkań przy kubku grzanego wina
Norwegowie uwielbiają spotkania towarzyskie w okresie świątecznym! Dla rodziny i znajomych często organizują gløggfest. Głównym bohaterem wydarzenia jest gløgg, czyli norweska wersja grzanego wina. Tradycyjnie podaje się go z migdałami i rodzynkami, co nadaje mu wyjątkowy smak. Takie spotkania odbywają się w przytulnych wnętrzach, gdzie jest koselig – czyli miło i przytulnie. Gløggfest to nie tylko czas na delektowanie się napojem, ale także na rozmowy, śmiech i budowanie relacji. Warto zainspirować się tą tradycją i zorganizować własne przyjęcie w stylu norweskim!
Choinka i świąteczne dekoracje
Dekorowanie domu (å pynte huset) jest zdecydowanie ważną częścią norweskich tradycji świątecznych. Nie może oczywiście zabraknąć choinki (et juletre) przystrojonej różnymi świątecznymi ozdobami (julepynter) – bombkami (julekuler), łańcuchami (en juletrelenke) i lampkami (en lyslenke, en lysslynge). W domach pojawiają się również domki z piernika (et pepperkakehus), skrzaty (en nisse), ozdobne skarpety świąteczne (en julestrømpe), aniołki (en engel).
Polecajki serialowe i muzyczne
Jeśli macie ochotę wczuć się w świąteczny klimat, poznać norweskie tradycje świąteczne i zobaczyć jak Norwegowie spędzają święta, to polecamy Wam seriale Hjem til jul i Julestorm, dostępne na Netlixie. Natomiast jeśli wolicie posłuchać norweskich kolęd, popularnymi tytułami są En stjerne skinner i natt, Deilig er jorden czy Glade jul. Natomiast jeśli chcecie posłuchać świątecznej piosenki z odrobiną norweskiego humoru, warto posłuchać Da vet du det er jul, wykonanej przez popularny duet Ylvis (znany najbardziej z piosenki What does the fox say?).
A czy Wam podobają się norweskie tradycje świąteczne?
Wesołych Świąt! God jul!
Świąteczny słowniczek
ei/en jul – Święta Bożego Narodzenia
en julaften – wigilia Bożego Narodzenia
første/andre juledag – pierwszy/drugi dzień Świąt
et juletre – choinka
en julepynt – ozdoba świąteczna
pepperkaker – pierniczki
en julesang – kolęda
en julekalender – kalendarz adwentowy
en julegave – prezent świąteczny
en julestemning – świąteczna atmosfera
en stjerne – gwiazda
å pynte huset – dekorować dom
en julekule – bombka
en juletrelenke – łańcuch choinkowy
en lyslenke – lampki choinkowe
en julenisse – Święty Mikołaj
en engel – anioł
en julestrømpe – ozdobna skarpeta świąteczna
gløgg – grzane wino
et julebord – (firmowa) impreza w czasie przed Świętami
et julekort – świąteczna kartka