Norweski system edukacji

Norweski rok szkolny

Rok szkolny w Norwegii trwa około 190 dni, rozpoczyna się w połowie sierpnia oraz kończy w połowie czerwca. Uczniowie (zarówno młodsi, jak i ci starsi) powracają więc do nauki wcześniej niż w Polsce, ale mogą też wcześniej cieszyć się wakacjami. Dokładne daty rozpoczęcia i zakończenia zajęć w poszczególnych szkołach mogą się różnić w poszczególnych gminach. Norweskie wakacje letnie są trochę krótsze niż polskie, uczniowie mają jednak więcej przerw w trakcie roku. Najdłuższe z nich to ferie jesienne, przerwa świąteczna, ferie zimowe i przerwa wielkanocna. Oprócz tego są też pojedyncze dni wolne, w tym zawsze 1 maja (święto pracy) i 17 maja (święto narodowe Norwegii) oraz 5-6 dni organizacyjnych, ustalanych bezpośrednio przez placówki dydaktyczne. 

Barnehage, czyli norweskie przedszkole

Pierwszym miejscem, gdzie dzieci w Norwegii poznają swoich rówieśników i zdobywają wiedzę jest przedszkole. Nie jest ono obowiązkowe, ale zalicza się je do norweskiego systemu edukacji. Uczęszczają tutaj dzieci w wieku od 1 do 5 lat i obecnie szacuje się, że rodzice około 90% dzieci decydują się posłać swoje pociechy do przedszkola. Ważną częścią dnia w przedszkolu są zabawa i spacery na świeżym powietrzu, niezależnie od pogody. 

Grunnskole, czyli szkoła podstawowa i gimnazjum  

Dzieci w wieku od 6 do 16 lat obejmuje obowiązek edukacji. Szkoła podstawowa jest bezpłatna oraz zapewnia uczniom dostęp do książek i pozostałych przyborów szkolnych (np. zeszytów, długopisów, kredek itp.). Pierwsze 7 lat (klasy 1-7) dzieci uczą się w barneskole (odpowiednik polskiej podstawówki). Następnie uczniowie przechodzą do ungdomsskole (szkoły średniej I stopnia, odpowiednik polskiego gimnazjum, zlikwidowanego w 2019 r.), gdzie kontynuują naukę od 8 do 10 klasy.

Co ciekawe, dzieci w barneskole nie otrzymują ocen. Dostają jedynie indywidualną informację zwrotną, mówiącą co potrafią i z czym dobrze sobie radzą, a nad czym powinni jeszcze popracować. Po przejściu do ungdomsskole osiągnięcia uczniów ocenia się w skali ocen 1-6.

Videregående skole, czyli norweska szkoła średnia II stopnia

Mimo, iż obowiązek szkolny kończy się na ungdomsskole, większość młodych osób decyduje się na kontynuowanie nauki w szkole średniej II stopnia. W zależności od dalszych planów zawodowych, uczniowie wybierają ścieżkę, którą chcą podążać. 

• Studieforberedende opplæring – 3-letnia szkoła średnia ukierunkowana na dalsze kontynuowanie nauki na studiach, odpowiednik polskiego liceum.
• Yrkesfaglig opplæring – 4-letnia szkoła średnia, po ukończeniu której uczniowie zyskują uprawnienia zawodowe, odpowiednik polskiego technikum. Przez pierwsze dwa lata nauczanie prowadzone jest tradycyjnie w szkole, a następne dwa lata poświęcone są na naukę zawodu na praktykach w firmie. Następnie absolwent może kontynuować naukę w fagskole – wyższej szkole zawodowej, trwającej od 1 do 4 semestrów.  

Jak działa norweski system edukacji?

Norweski system edukacji stawia na przekazywanie praktycznych umiejętności, za to dużo mniejszy nacisk kładzie się na naukę na pamięć. Uczniowie są zachęcani do pracy zespołowej, wspólnego tworzenia projektów, samodzielności i logicznego myślenia. Dzieci nieznające języka norweskiego w odpowiednim stopniu kierowane są na indywidualny tok nauczania, a następnie, gdy nabędą wystarczające umiejętności językowe – dołączają do klasy z innymi.

Dużą uwagę przykłada się do dobrych relacji między rówieśnikami, tak aby nikt nie został wykluczony i dobrze się czuł w grupie. W norweskiej szkole dzieci zwracają się do nauczycieli (i innych pracowników, np. do dyrektora) bezpośrednio po imieniu, dlatego panują tam bardzo przyjazne, luźne stosunki. Ważna jest także współpraca między rodzicami, a nauczycielami. Opiekunowie otrzymują szczegółowy tygodniowy plan zajęć dzieci wraz z wyszczególnionymi informacjami na temat pracy domowej i innych, dodatkowych projektów. Dzięki temu rodzice mogą lepiej zaplanować swój tydzień oraz odpowiednio pomóc dzieciom w przygotowaniu do zajęć. 

W Norwegii nie ma złej pogody!

W klasie drugiej pojawia się w planie uteskole, czyli dzień przeznaczony na naukę na świeżym powietrzu. Tego dnia najważniejsze jest aby zadbać o odpowiedni, dopasowany do pogody ubiór, a zamiast książek zabrać ze sobą przekąski. Zgodnie z powiedzeniem det finnes ikke dårlig vær, bare dårlige klær (nie ma złej pogody, są tylko złe ubrania!) pogoda nie wpłynie na zmianę planu dnia i przeprowadzenie lekcji w budynku. A czy wiecie, że w prawie każdej norweskiej szkole dzieci mają zajęcia z nauki jazdy na nartach? 

Jak podoba się Wam norweski system edukacji? Czy chcielibyście, aby Wasze pociechy uczyły się w norweskiej szkole?  

Słowniczek tematyczny

ei/en utdanning – edukacja
en barnehage – przedszkole
en skole – szkoła
en grunnskole – obowiązkowa szkoła podstawowa, klasy 1-10
en barneskole – pierwsze 7 lat szkoły podstawowej
en ungdomsskole – klasy 8-10 obowiązkowej szkoły, szkoła średnia I stopnia/ gimnazjum
en videregående skole – szkoła średnia II stopnia
en planleggingsdag – dzień organizacyjny w placówkach dydaktycznych
en ferie – wakacje, ferie
en høstferie – ferie jesienne
en påskeferie – ferie wielkanocne
en sommerferie – wakacje letnie
en vinterferie – ferie zimowe
en juleferie – przerwa świąteczna
en selvstendighet – samodzielność
et samarbeid – współpraca
en undervisningstime / en time / en skoletime – lekcja
ei/en klasse – klasa
en skolefritidsordning (SFO) – świetlica
ei/en aktivitetsskole – świetlica (nazwa stosowana w niektórych miejscach zamiast SFO)
en karakter – ocena
et fagbrev – uprawnienia zawodowe, dyplom ukończenia technikum