Nauka norweskiego alfabetu to jedna z rzeczy, których uczymy się już na pierwszej lekcji norweskiego. Zdecydowanie największe wyzwanie stanowią jego trzy ostatnie norweskie litery: Æ Ø i Å. W poniższym wpisie dowiecie się jak je wymawiać, jak zapisać je odręcznie, oraz gdzie znaleźć je na klawiaturze komputera, czy telefonu.
Æ
Jak wygląd litery wskazuje, jest to dźwięk pomiędzy polskim „a” oraz „e”. Co zrobić, by poprawnie wymówić æ? Wystarczy ułożyć język płasko za dolnymi zębami, uśmiechnąć się, szeroko otwierając usta, i wymówić dźwięk pomiędzy a i e. Warto nauczyć się rozpoznawać ten dźwięk, ponieważ w wielu dialektach æ jest zaimkiem osobowym i oznacza „ja”! Tak jak wszystkie norweskie samogłoski, występuje ona w dwóch wariantach: jako krótka i długa samogłoska.
Krótkie æ:
færre, nærmere, verre (literę e, która stoi przed r, wymawiamy jak æ)
Długie æ: lærer, bære, skjære
Ręcznie możemy zapisać ją na dwa sposoby: tak jak wygląda na klawiaturze, czyli zacząć od a i nie odrywając ręki dopisać e (tworząc motylka), lub jak Ҩ, czyli tworząc pętelkę. Jeśli zmienimy ustawienia klawiatury na komputerze na język norweski, znak æ leży dwa klawisze na prawo od L, a na telefonie pod rozwinięciem litery a. W ostateczności, jeśli nie mamy możliwości utworzyć norweskiego znaku, możemy zastąpić go dwiema literami: ae. Trzeba jednak uważać, ta strategia może czasem doprowadzić do nieporozumień.
Ø
Jest to jedna z najbardziej wymagających norweskich głosek. Dźwięk ø tożsamy jest z niemieckim, tureckim, szwedzkim i islandzkim ö. By go wymówić, należy ułożyć usta do wymowy e, po czym nie zmieniając pozycji języka zaokrąglić usta do wymowy o, i wymówić e. Spróbuj wymówić głoskę ø w krótkim i długim wariancie:
Krótkie ø: født, sønn, nøtt
Długie ø: dør, søt, kø
Jest to dźwięk pomiędzy polskim o i e, dlatego podobnie kiedyś był zapisywany: oe, a dziś w ten właśnie sposób zapiszemy go, jeśli zabraknie nam na klawiaturze norweskich znaków. Na polskiej klawiaturze, po zmianie języka na norweski, znajdziemy go jeden klawisz na prawo od L. Natomiast na klawiaturze telefonu znajduje się on pod rozszerzeniem znaku o. Pisząc ø odręcznie pamiętaj, żeby kreskę, która przekreśla “o” pisać od prawej górnej strony do lewej dolnej strony.
Å
Czy wiesz, że w Norwegii istnieje (i to nie jedna!) miejscowość o nazwie Å? Ostatnia litera norweskiego alfabetu, nazywana jest „świętym a” (czyli a z aureolą lub kółkiem). Jest to dźwięk podobny do polskiego o, więc by go wypowiedzieć, usta układamy w dziubek, i mówimy o.
Krótkie å: brått, vått, åtte
Długie å: få, båt, såp
Jeszcze nie tak dawno zapisywano tę literę podwójnym a, czyli AA i aa (tak też zastąpimy w razie potrzeby norweski znak na klawiaturze). Dlatego wciąż wielu Norwegów nosi nazwisko z podwójnym a, np. pisarz Jostein Gaarder (czytamy: gorder). Na klawiaturze znajdziemy ten znak jeden klawisz na prawo od P, natomiast w telefonie kryje się on pod literką a. Pisząc odręcznie literę å warto pamiętać, by nie wyrobić sobie nawyku stawiania kropki nad å – to musi być kółko. 🙂
Na koniec polecamy stronę, na której można posłuchać jak brzmią norweskie litery, solo i w wyrazach. Do tego możecie tutaj nagrać swoje próby wymawiania tych dźwięków i porównać je z głosem lektora.
Mamy nadzieję, że te trzy norweskie litery nie są już Wam tak obce! A w jaki sposób Wy poradziliście sobie z zapisem i wymową Æ Ø i Å?
Na naszych kursach online można przećwiczyć wymowę! Zapisując się na lekcje otrzymujesz dostęp do ćwiczeń wymowy online! Sprawdź aktualną ofertę naszych kursów!