Już od pierwszych dni na kursie języka norweskiego macie do czynienia z przyimkami. Szybko dostrzegacie również, że dość rzadko ich dosłowne tłumaczenie pokrywa się z polskimi formami. Aby poprawnie mówić po norwesku, musimy zacząć myśleć po norwesku. W tym wpisie przyjrzymy się zastosowaniu norweskich przyimków for oraz til!
Kiedy używamy norweskiego przyimka for?
Podstawowe znaczenia for to: “dla”, “za”, “żeby” i “zbyt”. Spójrzmy na zasady użycia for na przykładach.
- Kiedy wyrażamy swoją opinię bądź odczucia na jakiś temat, mówimy jakie coś dla nas jest: For meg er det vanskelig å forstå tysk. (Dla mnie zrozumienie niemieckiego jest trudne).
- Kiedy mówimy o cenach i kosztach: Jeg betalte 100 kroner for denne skjorta. (Zapłaciłam 100 koron za tę koszulę).
- Kiedy chcemy wyrazić swoje poparcie dla czegoś: Er du for eller imot dette? (Czy jesteś za czy przeciw temu?)
- Kiedy mówimy o celu jakiegoś działania: Jeg studerer for å få en god jobb i framtida. (Studiuję, żeby w przyszłości dostać dobrą pracę).
- Kiedy chcemy wyrazić, że coś jest zbyt…: Jeg blir hjemme i dag. Det er for kaldt. (Zostanę dzisiaj w domu. Jest zbyt zimno.)
I dodatkowo:
Kiedy mówimy o danym momencie w przeszłości: Han begynte å lære norsk for tre år siden. (On zaczął uczyć się norweskiego 3 lata temu).
Zwróć uwagę na to, że przy użyciu tej konstrukcji konieczne jest dodanie siden na końcu!
Zainteresował Cię temat? Zajrzyj do wpisu o 6 najczęściej popełnianych błędach w języku norweskim!
Kiedy używamy norweskiego przyimka til?
Podstawowe znaczenie norweskiego przyimka til to “do”, “dla”. Przedstawmy to na przykładach:
- Używamy til, kiedy coś komuś dajemy: Her har jeg en gave til deg. (Tutaj mam dla ciebie prezent.)
- Kiedy mówimy o punkcie końcowym w odniesieniu do czasu: Mannen min sover til klokka 11. (Mój mąż śpi do godziny 11.)
- Kiedy mówimy o punkcie końcowym w odniesieniu do miejsca: Ta bussen til sentrum. (Pojedź autobusem do centrum.)
- Kiedy wyrażamy dzierżawczość bądź pokrewieństwo: Dette er huset til Per. (To jest dom Pera.) Jeg kjenner mora til Per. (Znam matkę Pera.)
- Kiedy mówimy o narzędziach bądź zasobach potrzebnych nam do określonego celu: Jeg bruker mobilen min til å ta bilder. (Używam mojego telefonu do robienia zdjęć).
Kiedy mówimy o posiłkach: Jeg spiser aldri egg til frokost. (Nigdy nie jem jajek na śniadanie.)
Frazy przyimkowe
Dużym ułatwieniem dla osób uczących się języków obcych są wyrażenia, które zawsze idą w parze z konkretnym przyimkiem. W takiej sytuacji wystarczy, że nauczymy się ich na pamięć! Poniżej przedstawiamy Wam kilka często używanych wyrażeń, które warto znać:
- for det første… for det andre (po pierwsze… po drugie)
- å ha behov for (potrzebować))
- å ha bruk for (mieć użytek z)
- å bestemme seg for (decydować się na)
- å interessere seg for (interesować się)
- å skjule noe for noen (ukryć coś przed kimś)
- bit for bit (kawałek za kawałkiem, po trochu)
- for eksempel (na przykład)
- en gang til (jeszcze raz)
- å være flink til (być dobrym w)
- å ha lyst til å gjøre noe (mieć ochotę coś zrobić)
- å ha tid til (mieć czas na)
- å ha mulighet til (mieć możliwość)
- å ha råd til (mieć pieniądze na)
- å sette seg til bords (zasiąść do stołu)
- av og til (od czasu do czasu)
- til en viss grad (do pewnego stopnia)
- til eget bruk (na własny użytek)
Zwróćmy szczególną uwagę na wyrażenia, które są do siebie bardzo podobne.
- nå for tiden (obecnie), ale nå til dags (w dzisiejszych czasach)
- å være glad for (cieszyć się z), ale å glede seg til (nie móc się doczekać)
- til sommeren (w przyszłe lato), ale om sommeren (zwykle latem)
Dette er vanskelig for meg (To jest dla mnie trudne – wyrażenie odczucia, opinii), ale: Dette er en gave til meg. (To dla jest prezent dla mnie – mowa o czymś fizycznym).
Jak poprawnie rozróżniać przyimki for i til w języku norweskim?
Jeżeli wciąż zastanawiacie się, jak rozróżnić te dwa przyimki w znaczeniu “aby”/ “żeby”, spójrzcie na poniższe przykłady:
- Amalie bruker mobilen til å ringe mora si. (Amalie używa telefonu, aby zadzwonić do swojej mamy.)
- Amalie gikk ut av rommet for å ringe mora si. (Amalie wyszła z pokoju, żeby zadzwonić do swojej mamy.)
Til użyjemy, gdy skupiamy się na narzędziu, przedmiocie bądź czynności, która umożliwia nam wykonanie czegoś. W tym przypadku Amalie użyła telefonu, aby wykonać czynność dzwonienia.
For użyjemy, gdy zwracamy uwagę na cel wykonanej czynności. W drugim zdaniu ważniejszy jest cel (zadzwonienie do matki), niż sama czynność wyjścia z pokoju.
- Lars trener tennis til verdensmesterskapet. (Lars trenuje grę w tenisa na mistrzostwa świata.)
- Lars spiller tennis for å bli verdensmester. (Lars gra w tenisa żeby zostać mistrzem świata.)
- Han bruker en blyant til å skrive. (On używa ołówka do pisania).
- Han bruker en penn for å skrive mer leselig. (On używa długopisu, żeby pisać czytelniej.)
Nå håper vi dere skjønner det! Mamy nadzieję, że używanie tych przyimków nie będzie już sprawiało Wam kłopotów!